Testament zwykły a notarialny

Testament to jednostronna czynność prawna, w której spadkodawca umieszcza swoją ostatnią wolę i powołuje do spadku konkretne osoby (lub organizacje), dokonując przy tym modyfikacji ustawowego kręgu dziedziczenia. Wbrew pozorom nie jest to czynność tak powszechna, jak mogłoby się zdawać – testament sporządzany jest ledwie przez kilkanaście procent Polaków. Najpowszechniejszą jego formą jest tzw. testament zwykły. Jeśli jest spisany ręcznie, podpisany i datowany, nazywa się go testamentem własnoręcznym holograficznym. Testament wyrażony w postaci oświadczenia ustnego przed osobą urzędową i w obecności świadków nosi zaś nazwę testamentu alograficznego.

Jednakże, aby zmniejszyć ryzyko obalenia takich oświadczeń, przewidziana jest jeszcze inna ich forma, mianowicie testament notarialny. Jego sporządzenie pozwala mieć pewność, że wola testatora będzie wyrażona zgodnie z prawem, najwyższą starannością, a to wpływa na możliwość jego utrzymania się. Przy próbie obalenia testamentu zwykłego można powoływać się np. na wady oświadczenia woli. W przypadku testamentu notarialnego Kancelaria sprawdza, czy testator działa z własnej woli, nie jest poddany presji, ma zdolność do czynności prawnych. Co więcej, testament własnoręczny może np. zaginąć lub zostać zniszczony, co będzie skutkowało dziedziczeniem ustawowym. Inaczej jest w przypadku testamentów sporządzanych przez notariusza. Są one traktowane jako akty notarialne, a więc przechowywane przez Kancelarię, a przy tym mogą być wpisane do Rejestru Testamentów. Powyższe czynniki minimalizują ryzyko, że testament będzie podważony czy też, że nie zostanie ujawniony. Dostęp do informacji o istnieniu testamentu może uzyskać każdy, po śmierci spadkodawcy, natomiast dostęp do jego treści wymaga już wykazania interesu prawnego.

Jak sporządzić testament notarialny?

Sporządzenie testamentu notarialnego jest de facto bardzo proste, a całą częścią formalną i prawną zajmuje się notariusz. Po stronie testatora spoczywa natomiast konieczność przemyślenia i ustalenia, jak chce rozporządzać majątkiem na wypadek śmierci.

Oznacza to, że musi on spisać składniki majątku oraz ewentualne długi, a następnie przedstawić taką listę notariuszowi z oznaczeniem osób (lub organizacji), które w jego zamyśle mają dziedziczyć określone składniki majątku. Możliwe jest także umieszczenie w testamencie tzw. zapisu windykacyjnego. To postanowienie spadkodawcy, że już z chwilą otwarcia spadku konkretna osoba nabywa określony przedmiot/nieruchomość.

Powyższe wskazuje, że testament notarialny pozwala na pełne odzwierciedlenie woli testatora, sporządzenie jej zgodnie z obowiązującymi przepisami, z poświadczeniem wolnej woli i w formie, która będzie dostępna dla wszystkich, mających w tym interes prawny po zgodnie spadkodawcy.

W przygotowaniu artykułu pomogli Notariusze z Kancelarii Notarialnej Bakalska-Sochaj.