Doktor Dorotą Czudowską szefowa legnickiego Ośrodka Diagnostyki Onkologicznej Społecznej Fundacji Solidarności, jednocześnie prezes Polskiego Forum Europejskiej Koalicji do Walki z Rakiem Piersi Europa Donna.

Dorota Czudowska w rozmowie z pacjentkami ODO
Foto: Wojciech Obremski (lca.pl)

- Europejska Koalicja do Waki z rakiem Piersi „Europa Donna” powstała w 1993 roku z inicjatywy prof. Umberto Veronesi, włoskiego chirurga, onkologa. Rok później w czerwcu 1994r. odbyła się pierwsza konferencja w Mediolanie, na której ustalono 10 celów naszej koalicji. Są one dostępne na naszej stronie internetowej, w broszurkach. Jest ich wiele i są dopasowane do działalności Europa Donna w różnych miejscach, nawet najmniejszej miejscowości w Europie. Pierwszy cel Europa Donna to szerzenie świadomości o raku piersi, następne cele to informować o zagrożeniach, namawiać do mammografii, ale na przykład jednym z celów jest wspieranie badań naukowych. Może w Legnicy czy innych mniejszych miejscowościach trudno wspierać badania naukowe, ale jak już taka organizacja działa przy jakimś centrum naukowym to ten cel może być realizowany. Realizuje go też nasz mediolański zarząd, który w naszym imieniu bierze udział w różnych programach naukowych. Czyli w zależności od miejsca i możliwości różne cele są realizowane. W Polsce już w listopadzie 1994 r. w Legnicy zorganizowaliśmy pierwszą inicjatywną grupę, która miała doprowadzić do rozwoju tego ruchu w naszym kraju.

Marsz ku zdrowiu 2009
Foto: Wojciech Obremski (lca.pl)

- Legnica była pierwszym polskim miastem, w którym powstała koalicja. Dokładnie 24 listopada w legnickim ratuszu odbyło się pierwsze spotkanie. Do inicjatywy przyłączyły się żony ówczesnych prezydentów miasta, panie Danuta Badoń i Ewa Kijek. Na spotkaniu w Ratuszu gościem była pani doktor Krystyna Mika z Centrum Onkologii w Warszawie, która zachęciła mnie, aby EUROPA DONNA zorganizowała się właśnie w Legnicy. Użyła nawet takich słów, że w Warszawie jest bardzo dużo różnych organizacji i nikt się za to nie weźmie, a ty Dorota masz szanse. Postanowiłam spróbować, zaprosiłam do inicjatywy kobiety „możne i wpływowe”, czyli takie, które mogły mi pomóc. Bo chodzi głównie o dostęp do nowoczesnego sprzętu diagnostycznego i najnowszych terapii dla wszystkich kobiet w Europie był optymalny i jednakowy. Od momentu powstania koalicji w Legnicy zaczęłam dzielić czas pomiędzy moją pracę zawodową w legnickim Ośrodku Diagnostyki Onkologicznej, który powstał w 1992 r. i społeczną w stowarzyszeniu, któremu prezesuję dzięki zaufaniu koleżanek już trzecią kadencję. Praca społeczna jest zbieżna z pracą zawodową i to daje mi możliwość realizacji na polu zawodowym zadań związanych z onkologią. Praca społeczna daje mi takie możliwości zdobywania grantów na szkolenia i konferencje zagraniczne, w których nie miałabym szans ani ja ani moje koleżanki z Polski uczestniczyć.

Marsz ku zdrowiu 2009
Foto: Wojciech Obremski (lca.pl)

- Misją naszej koalicji jest mobilizacja wszystkich kobiet dla kobiet. Żebyśmy nie umierały, ale także nie chorowały na raka piersi. Struktura koalicji w największym skrócie przedstawia się tak, że w Mediolanie mamy zarząd Europejskiej Koalicji, do której należą już 44 kraje Europy. Każdy kraj ma swoje forum. My mamy Polskie Forum Europejskiej Koalicji, jesteśmy w swoich działaniach suwerenne, jednakże mamy za zadanie pracować zgodnie z wytycznymi Europejskiej Koalicji. W skład Polskiego Forum wchodzi 5organizacji; z Legnicy, Nowego Sącza, Dębicy, Piły i Przemyśla. Mamy też kluby przyjaciół w kilku innych miastach. Przedstawicielki Polskiego Forum jeżdżą za granicę, do Polski przyjeżdżają przedstawicielki innych krajów. Wymieniamy wówczas doświadczenia, dzielimy się różnymi informacja mina temat najnowocześniejszych systemów i terapii związanych z leczeniem raka piersi.

Mammografia w ODO
Foto: Wojciech Obremski (lca.pl)

- Pierwszą informacją o raku piersi w Europie i o problemie kobiet cierpiących na te chorobę Parlament Europejski otrzymał właśnie od Koalicji Europa Donna. W 2000 roku w Strasburgu europejski zarząd w Mediolanie zorganizował spotkanie narodowych przedstawicieli krajów członkowskich UE i krajów pretendujących do członkowstwa w Unii. Dzięki temu ja również się tam znalazłam. To było spotkanie z Komisją Zdrowia przy parlamencie UE. Każdy z nas przygotował krótkie informacje na temat sytuacji epidemiologicznej, możliwościach leczenia w swoim kraju itp. Wtedy właśnie w Strasburgu po raz pierwszy przedstawiliśmy ten problem Parlamentowi Europejskiemu. Już trzy lata później, co biorąc pod uwagę procedury było krótkim okresem oczekiwania powstała w PE grupa, której polska nazwa brzmi Europejska Parlamentarna Grupa Raka Piersi. Grupa opracowała rezolucję na temat raka piersi, sytuacji panującej w Europie, dużych rozbieżnościach w dostępie do leczenia a zatem i w przeżywalności w poszczególnych krajach europejskich. Rozszerzono wówczas wiek kobiet, które są poddawane badaniom skryningowym (finansowanym przez państwo. przyp. red.) do 69 roku życia, a nie jak było dotychczas od 50 do 60 roku. Rok później polska stała się członkiem Unii i zaczął nas obowiązywać ten system. Powiększenie skryningu to pierwszy ważny sukces. W 2005 roku powstały dokument o bezpieczeństwie badań diagnostycznych i skryningu raka piersi. Ten dokument dzisiaj obowiązuje we wszystkich pracowniach mammograficznych Unii Europejskiej. Żeby kobiety wiedziały czego się domagać od placówek mammograficznych nasz zarząd w Mediolanie opracował taki krótki przewodnik na temat tych europejskich wytycznych i na 40 krajów wybrano dziesięć do, których trafił przetłumaczony dokument. Wśród nich znalazła się również Polska. Broszurę rozdajemy lekarzom, pacjentkom, organizatorom służby zdrowia. Powstanie wytycznych to drugi poważny sukces na polu współpracy z Parlamentem Europejskim. To bardzo ważny dokument, w którym znalazły się min. podstawowe wymogi, że pracownie muszą wykonywać codzienne kontrole jakości, że raz do roku sprzęt musi zostać poddany badaniom. Teraz Narodowy Fundusz Zdrowia nie może zawrzeć umowy z ośrodkiem, który ma niezbadany sprzęt i nie zatrudnia lekarzy specjalistów. Kolejnym sukcesem była rezolucja P E z 2006 roku. Mówi ona o tym jak zrównać szanse na badania i leczenie we wszystkich krajach Unii. W tej chwili rozbieżność wynosi około 16 proc. to bardzo dużo, żeby to wyrównać powstała idea tworzenia specjalistycznych ośrodków leczenia raka piersi i żeby tyko tam pod kierunkiem zespołu specjalistów przebiegało całe leczenie. Mają to być tzw. Breast Unit, w dosłownym tłumaczeniu „jednostki piersi”, które będą się zajmować wszystkimi chorobami piersi. Rezolucja mówi, że do 2016 roku Europa powinna być pokryta takimi jednostkami. Ośrodek Diagnostyki Onkologicznej w Legnicy w 70 proc. spełnia te wymagania i rolę takiego Breast Unit. Mam dużą satysfakcję, ponieważ ten ośrodek to mój projekt roboczy i organizacyjny i cieszę się, że w jakimś sensie wyprzedziłam pewne trendy w Europie. W naszym województwie powinno powstać przynajmniej 5 takich ośrodków.

O tym jak leczenie wygląda obecnie a jak będzie wyglądać po utworzeniu sieci ośrodków Breast Unit napiszemy w późniejszym terminie.

Józefa Staniszewska i Dorota Czudowska, ODO
Foto: Wojciech Obremski (lca.pl)