"Stało cztery przeogromnych dzików, to jest ile części roku; każdy miał w sobie wieprzowinę, alias szynki, kiełbasy, prosiątka. Kuchmistrz najcudowniejszą pokazał sztukę w upieczeniu całkowitym tych odyńców. Stało tandem dwanaście jeleni, także całkowicie upieczonych, ze złocistymi rogami, ale do admirowania, nadziane były rozmaitą zwierzyną, alias zającami, cietrzewiami, dropami, pardwami. Te jelenie wyrażały dwanaście miesięcy. Na około były ciasta sążniste tyle ile tygodni w roku, to jest pięćdziesiąt dwa, całe cudne placki, mazury, żmujdzkie pierogi, a wszystko wysadzane bakalią. Za tym było 365 babek, to jest tyle ile dni w roku. Każde było adorowane inskrypcjami, floresami, że niejeden tylko czytał, a nie jadł. Co zaś do bibendy: były cztery puchary, exemplum czterech pór roku, napełnione winem jeszcze od króla Stefana. Tandem 12 konewek srebrnych z winem po królu Zygmuncie, te konewki exemplum 12 miesięcy. Tandem 52 baryłek także srebrnych in gratian 52 tygodnie i było w nich wino cypryjskie, hiszpańskie i włoskie. Dalej 365 gąsiorów z winem węgierskim, alias tyle gąsiorów, ile dni w roku. Ale dla czeladzi dworskiej 8700 kwart miodu, to jest ile godzin w roku." - Czytamy w opisie XVII wiecznego wielkanocnego przyjęcia u księcia Sapiehy, w Dereczynie (“W staropolskiej kuchni i przy polskim stole” autorstwa Marii Lemnis i Henryka Vitry Interpress, Warszawa 1983).
Przypadające po najdłuższym w roku liturgicznym poście Święta Wielkanocne należą do tych dni, w których to właśnie jedzenie jest na pierwszym planie. Pokarmy niesie się w koszyku do kościoła w Wielką Sobotę, by zostały one poświęcone. A najważniejszym momentem świąt jest śniadanie, spożywane w wielkanocny poranek, tuż po Rezurekcji.
Święcone, czyli śniadanie wielkanocne, jest w polskiej tradycji kulminacyjnym punktem świąt, rezultatem wielu dni zarówno duchowych jak i kulinarnych przygotowań. Określenie tego trwającego nieraz kilka godzin posiłku mianem „śniadania” nie oddaje zresztą w pełni jego charakteru.     Gustownie zastawiony stół na pewno zachęci gości do zajęcia miejsca przy stole i spożycia przy nim posiłku. Polska gościnność znana jest już chyba na całym świecie. Serdecznie witamy gości, nawet tych niezapowiedzianych, którzy przyszli w najmniej odpowiednim momencie. To gdzie i w czyim sąsiedztwie ich usadzimy ma znaczenie. Zachęcam do lektury poniższych punktów:
1.Gospodarze lub organizatorzy przyjęcia zajmują miejsca naprzeciw siebie
2.Gościom miejsca wskazuje gospodarz lub jego żona, nawet, jeśli rozstawione są wizytówki
3.Pani domu powinna siedzieć twarzą do drzwi wyjściowych
4.Gościa honorowego, jeśli to jest mężczyzna sadzamy obok gospodyni (po prawej stronie), jeśli jest to kobieta rezerwujemy dla niej miejsce obok gospodarza; ważnego gościa sadzamy plecami do drzwi wejściowych
5.Narzeczonych i par nie rozdziela się przy stole, można natomiast oddzielnie posadzić małżeństwo
6.Gości usadzamy na przemian, raz kobieta raz mężczyzna
7.Pań nie sadzamy na skraju stołu
Jeśli już wiemy jak usadzić gości, to zajmijmy się stołem. Należy pamiętać, że nakryty stół powinien mieć przez cały czas przyjęcia efektowny wygląd. Powinien harmonizować z wystrojem wnętrza i stanowić punkt skupiający uwagę obecnych. Niezależnie od koloru obrus musi być zawsze świeży, nieskazitelnie czysty i dokładnie wyprasowany, również serwetki powinny być nienagannie czyste i ładnie złożone. Pamiętać też trzeba o kwiatach, rozstawionych w małych niskich wazonikach nieprzesłaniających widoku gościom oraz o tym, że zużyte naczynia powinny być w porę uprzątnięte, a okruchy pieczywa itp. usuwane.
 

Nakrycie świątecznego stołu składa się zazwyczaj z dużego noża, noża do przystawek, noża do ryb, dużego widelca, widelca do przystawek, widelca do ryb, łyżki do zupy, widelczyka deserowego, łyżeczki deserowej, talerzyka na pieczywo, noża do masła, kieliszka do wina białego, kieliszka do wina czerwonego, kieliszka do szampana, (jeśli go podajemy), serwety i podtalerza, na którym ustawiamy zastawę. Podtalerz wyznacza środek całego nakrycia. Sztućce, którymi posługujemy się prawą ręką – nóż do dania głównego, nóż do ryb, łyżkę do zupy i nóż do przystawek kładziemy z prawej strony, licząc od podtalerza. Po lewej stronie kładziemy duży widelec do dania głównego, widelec do ryb i widelec do przystawek. Talerzyk na pieczywo ustawiamy z lewej strony, nieco wyżej w niewielkiej odległości od ostatniego widelca. Na jego prawej krawędzi kładziemy nóż do pieczywa, ostrzem skierowanym w lewo. Sposób ustawienia kieliszków jest następujący: kieliszek do czerwonego wina na linii noża do dania głównego, kieliszek do wina białego nieco niżej po prawej stronie. Jeśli podajemy szampana, kieliszek do szampana powinien znajdować się nieco wyżej od kieliszka do wina czerwonego, nieco na lewo.
Stół nie powinien być jednak przeładowany zastawą. Planując jadłospis, a co za tym idzie nakrycie stołu, należy również brać pod uwagę komfort osób, które się przy tym stole spotkają – mało komfortowe są sytuacje, w których nie wiadomo, do czego dany sztuciec służy, albo jak się nim posłużyć. Dlatego proponuję inny rodzaj nakrycia tzw. podstawowe. Wymaga nieco skromniejszej oprawy, choć nakrycie stołu powinno być schludne i staranne. Do posiłku składającego się z trzech dań używamy łyżki do zupy, noża i widelca do dania głównego, widelczyka deserowego, łyżeczki do deseru, kieliszka do wina (kieliszka do wody) oraz serwety. Miejsce noża jest po prawej stronie, kładziemy go ostrzem skierowanym w lewo. Widelec układamy brzuszkiem do dołu, po lewej stronie. Oba sztućce układamy w ten sposób, aby leżąc równolegle do siebie pozostawiały miejsce na talerz z głównym daniem. Łyżkę do zupy układamy po prawej stronie noża. Odległość pomiędzy sztućcami, a krawędzią stołu powinna być jednakowa. Deser najczęściej jemy widelczykiem deserowym i łyżeczką do deseru. Widelczyk i łyżeczkę umieszczamy nad talerzem pamiętając, aby trzonek widelczyka znajdował się po lewej stronie, a trzonek łyżeczki po prawej. Jeżeli na deser podajemy sery lub owoce, zamiast łyżeczki podajemy nóż deserowy. Kieliszek do wina ustawiamy po prawej stronie, powyżej noża i na wysokości nakrycia deserowego. Jeżeli nie podajemy wina, kieliszek do wina zastępujemy szklanką lub gobletem. Serwety kładziemy z lewej strony lub powyżej nakrycia. Pomiędzy środkami sąsiadujących nakryć odległość powinna wynosić około 80 cm, a nóż nakrycia powinien wskazywać widelec nakrycia przeciwnego.
Ponieważ w większości przypadków przekąski ustawia się na stole wcześniej, trzeba zwrócić specjalną uwagę na ładne i gustowne udekorowanie półmisków i talerzy z przekąskami. Jako materiału dekoracyjnego należy używać przede wszystkim części tych produktów, z których danie (potrawa) zostały sporządzone. Półmiski i salaterki dekorować można np. zielonym groszkiem, czerwoną papryką, grzybkami, pomidorami, rzodkiewką, plasterkami ogórków, gotowanej marchwi, jajek na twardo, cytryny, a także liśćmi sałaty, gałązkami pietruszki, kopru, porów oraz gęstym majonezem lub innym sosem.

I choć dzisiaj w naszych domach coraz mniejsze znaczenie ma duchowy aspekt Wielkanocy, a i stoły coraz mniej uginają się pod obfitością pożywienia, tradycja nadal nakazuje, by znalazły się na nich określone potrawy.